میکرواینجکشن
میکرواینجکشن اصطلاحی است که به روش کمک بارداری ICSI ( ایکسی ) می گویند و این متد جزء تکنیک های درمان ناباروری در زنان و مردان می باشد. روش های کمک بارداری که در اصطلاح پزشکی به آن ART ( assisted Reproductive Techniques ) می گویند مناسب زوج هایی است که با داشتن رابطه جنسی بدون محافظت طی۶ ماه تا یک سال قادر به حاملگی نشده اند.
این افراد باید نزد بهترین متخصص زنان و زایمان رفته و با داشتن جلسات مشاوره و انجام آزمایشات تجویز شده توسط پزشک معالج روشی مناسب جهت باردار شدن برای آن ها انتخاب گردد.
بهتر است بدانید علت نازایی زوج ها تنها مربوط به بانوان نبوده و در مواردی ، این مردان هستند که عامل ناباروری می باشند. روش اینجکشن به عنوان یکی از تکنولوژی های نوین برای درمان ناباروری در آقایان بوده که گاهی در کنار روش IVF انجام می گیرد.
کاندیدای مناسب جهت انجام میکرواینجکشن:
تکنیک میکرواینجکشن در شرایطی که مرد دچار مشکلات زیر باشد پیشنهاد می گردد:
تعداد اسپرم کم باشد.
تحرک اسپرم آهسته باشد.
اسپرم دارای شکل غیرطبیعی باشد.
لوله هدایت کننده منی دچار مشکل باشد.
مرد قبلا عمل وازکتومی انجام داده باشد.
همچنین در مواردی که زوج ها برای بارداری از روش IVF استفاده کرده اند اما مشکلی در روند لقاح وجود داشته است نیز می توان از میکرواینجکشن بهره برد.
تفاوت میکرواینجکشن و IVF
روش های کمک باروری شامل متدهای بسیاری از انواع ساده تا پیچیده می باشد که اغلب بنا بر مشکلات موجود در بین زوج ها انتخاب می گردند. میکرواینجکشن و IVF نیز انواع روش های کمک بارداری بوده که در محیط آزمایشگاه انجام می پذیرد و تنها تفاوت آن ها در چگونگی لقاح یافتن تخمک می باشد.
در درمان ناباروری با استفاده از تکنیک IVF ، اسپرم را در معرض تخمک قرار داده و اسپرم خودش وارد تخمک می گردد و عمل لقاح اتفاق می افتد. اما در روش میکرواینجکشن یا همان ICSI که مخفف کلمه Intra Cytoplasmic Sperm Injection می باشد و ترجمه فارسی آن تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم است ، همانطور که از اسمش پیداست عمل لقاح با استفاده از تزریق مستقیم یک عدد اسپرم به داخل سیتوپلاسم تخمک انجام می گیرد.
مراحل انجام میکرواینجکشن
میکرواینجکشن طی مراحل زیر صورت می پذیرد:
جمع آوری اسپرم
تحریک تخمدان
تخمک گیری
تلقیح و باروری
انتقال نطفه
در ادامه هر یک از مراحل فوق را توضیح می دهیم:
جمع آوری اسپرم
در این مرحله باید اسپرم سالم از مرد دریافت شود. در درجه اول با گرفتن نمونه از مرد اسپرم مورد نیاز بدست می آید ولی چنانچه اسپرم سالمی در نمونه موجود نبوده یا به هرعلت مرد قادر به انزال برای تولید نمونه نباشد پزشک توسط عمل جراحی میکرو اقدام به گرفتن اسپرم از بیضه یا مجاری حامل آن می کند. عمل میکرو معمولا تحت بی حسی موضعی انجام شده و نقاهت پس از آن تقریبا بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت می باشد. تنها نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که پس از انجام عمل میکرو حدود ۱۰ روز نباید فعالیت های شدید فیزیکی انجام دهید.
(اگر پزشک به کمک عمل میکرو نیز نتواند موفق به دریافت اسپرم سالم شود ممکن است استفاده از اسپرم اهدایی را به منظور بارداری پیشنهاد دهد که در کشورهای خارجی مورد استفاده است)
چنانچه بازیابی اسپرم قبل از آماده سازی تخمک باشد ، اسپرم بدست آمده باید تا زمان محیا شدن تخمک منجمد شود.
تحریک تخمدان
دستگاه تناسلی زنان به طور طبیعی هر ماه یک تخمک تولید می کند. برای انجام روش میکرواینجکشن به منظور بالا بردن شانس لقاح نیاز به چندین تخمک بالغ و مطلوب می باشد به همین خاطر پزشک اقدام به تجویز داروهای باروری مثل قرص کلومیفن یا تزریق گنادوتروپین برای تحریک تخمدان ها و افزایش تولید تخمک ها می کند. طی این پروسه ، زن با انجام آزمایش خون و سونوگرافی تحت نظارت پزشک بوده و میزان تولید تخمک و کیفیت آن ها مورد بررسی قرار می گیرد، در شرایطی که تعداد آن ها مورد قبول باشد تخمک ها از بدن زن خارج می گردد.
تخمک گیری
پس از این که پزشک نسبت به تولید تخمک های بالغ در فولیکول های تخمدان (فولیکول کیسه ای پر از مایع است که تخمک در آن رشد کرده و بالغ می شود ) اطمینان خاطر کسب نمود ، مرحله بعدی یعنی بازیابی تخمک اتفاق می افتد.
برداشتن تخمک از تخمدان توسط جراحی ساده ای به نام آسپیراسیون فولیکول انجام می گیرد. طی این عمل متخصص زنان و زایمان با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال ، سوزنی مخصوص را از طریق واژن به این کیسه های حاوی تخمک رسانده و با کمک دستگاه مکشی که به سوزن متصل است ، تخمک و مایع هر فولیکول را خارج می کند ( پانکچر اصطلاحی است که به این کار می گویند ). عمل آسپیراسیون فولیکول تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی کوتاه مدت انجام می شود. این نکته نیز قابل ذکر است که در مواردی عمل تخمک گیری از طریق لاپاراسکوپی اتفاق می افتد.
تلقیح و باروری
اکنون که اسپرم سالم و تخمک بالغ در دسترس است باید عمل لقاح و تزریق اسپرم درون تخمک صورت پذیرد. طی این فرایند یک عدد اسپرم به درون هر یک از تخمک ها تزریق شده و آن ها را در آزمایشگاه تحت شرایط ویژه ای نگهداری می کنند تا درصورت تشکیل لقاح و تقسیم سلولی ، نطفه بدست آمده را به بدن زن منتقل کنند.
چنانچه کیفیت نطفه های بدست آمده عالی باشد تعدادی از آن ها با رضایت زوجین فریز می گردد تا در صورت لزوم برای بارداری های بعدی از آن ها استفاده شود.
انتقال نطفه
مرحله آخر انتقال نطفه به درون رحم زن می باشد که طی ۳ تا ۵ روز پس از عمل باروری تخمک انجام می گیرد. در این مرحله پزشک با در نظر گرفتن سن زن و عواملی دیگر تصمیم می گیرد بین ۱ تا ۵ نطفه را با استفاده از لوله ای نازک به نام کاتتر ، از طریق کانال واژن و دهانه رحم به درون آن هدایت کند.
در شرایطی که نطفه به دیواره رحم بچسبد و رشد کند حاملگی رخ داده و میکرواینجکشن موفق بوده است.